การอ่านกราฟการทำงานรถเครน

การอ่านกราฟการทำงานรถเครน

รถเครน 25 ตัน กับการอ่านกราฟการทำงาน (LoadChart)

รถเครน 25 ตัน ที่เขียนอยู่ข้างรถ มาจากความสามารถที่ทำได้สูงสุด ในพื้นที่ไม่มีการราบเอียง กางขารถเครนสุด และ ทำตามเงื่อนไขดังต่อไปนี้

-ยกใกล้ตัวมากที่สุด

-ใช้บูมท่อนแรก

-ตั้งบูมมากที่สุด1

ถ้ายกไกลตัวออกไป หรือยืดบูมออก หรือนอนบูมลง น้ำหนักที่สามารถยกได้ หายไปอย่างน่าตกใจ ตามหลักของฟิสิกส์

ผู้ผลิตที่กำหนดตัวเลขพวกนี้ จะดูที่ 2 ปัจจัยหลัก คือ

1.ความแข็งแรงของโครงสร้างรถเครน (Structure) เช่น ตัวบูมรถเครน ตัวขารถเครน เป็นต้น

2.เสถียรภาพรถเครน (Stability) หรือ ความสามารถของรถเครนที่จะต้านการกระดก (Tipping)

โดยตัวเลขที่อยู่ใน Load Chart (ตามภาพ) เป็นค่าของรถเครนที่ยกได้ตามปัจจัยต่างๆเช่น

A. สีม่วง, ใช้ความยาวบูมที่เท่าไหร่

B. สีน้ำเงิน, CG (Center of Gravity, จุดศูนย์ถ่วง) ของรถเครน ห่างจาก CG ของชิ้นงานเท่าไร

ตัวเลขพวกนี้มาจากการคำนวณของการทดสอบของผู้ผลิตรถเครนต่างๆ โดยอ้างอิงตามมาตรฐานสากล และมาตรฐานในประเทศ เช่น Din(German) JIS(Japan) เป็นต้น โดยมีการเผื่อ Safety Factor ไว้ในระยะต่างๆ ตัวเลขของ JIS’s safety factor คือ 27% (ถ้าจำไม่ผิด)

ยกตัวอย่างว่าถ้าตามกราฟกำหนดเต็มที่แล้วว่ายกได้ 10 ตันรวมน้ำหนักสมทบแล้ว ต้องยก 12.7 ตัน รถเครนถึงจะเริ่มกระดก

เส้นทึบ(Bold line) เป็นเส้นที่อยู่ใน Load chart ส่วนใหญ่ของรถเครน แบ่ง load chart ออกเป็น 2 ส่วน

1.structure zone หมายถึง ความสามารถของรถเครนจะถูกจำกัดด้วยเรื่องโครงสร้างรถเครน หรือแปลง่ายๆว่า ถ้ายกเกินกว่าตัวเลขนี้ บูมเครนจะหัก หรือเสียหายอื่นๆ ในด้านโครงสร้าง

2.stability zone หมายถึง ความสามารถของรถเครนถูกจำกัดด้วยเสถียรภาพ หรือแปลง่ายๆว่า ถ้ายกเกินกว่าตัวเลขนี้ รถเครนจะกระดก หรือ อาจคว่ำได้ โซนนี้ ถือว่า สร้างความเสียหายมากกว่าโซนแรกอยู่มากพอสมควร

อย่าลองทำงานจนรถกระดก แล้วค่อยคิดว่า รถทำงานไม่ไหวแล้ว การที่รถกระดก คือ Near Miss ที่อันตราย ไม่ควรปล่อยให้เกิด เพราะมันเป็นการทำงานเกิด load chart ไปไกลมากแล้ว

เงื่อนไขอื่นๆ ต้องดูตามประเภทรถเครน คู่มือรถเครน และสภาพแวดล้อมทั่วไปประกอบด้วยอีกหลายปัจจัย เพราะรถเครนมีการพัฒนาในหลักการที่ต่างกัน และทันสมัยขึ้นทุกที แต่ในหลักการส่วนใหญ่เป็นแบบนี้ครับ

ขอให้พวกเราอ่านทวนกันอีกรอบ หรือหลายๆรอบ เรื่องนี้เป็น 1 ในที่มาสำคัญ ที่ทำให้เกิดอุบัติเหตุแบบรุนแรง

คำถามที่คนทั่วไปส่วนใหญ่ยังขาดความเข้าใจ เช่น ทำไมรถเครน 50 ตัน ยกตู้หนัก 50 ตันไม่ได้ เป็นต้น เพราะว่าด้วยเงื่อนไขต่างๆ ตามที่เขียนมาทั้งหมดครับ

เครดิต กลุ่มรถเครนไทย